Trang Chính
Tỉ giá một số ngoại tệ so với VN đồng
Những tài liệu này bạn dễ dàng mua tại các nhà sách hoặc search trên mạng hoặc tìm trong thư viện. Trước khi liệt kê các tài liệu cần thiết, mình cần trao đổi với bạn vài điều:
1. Kinh tế lượng không phải là chìa khoá vạn năng, đừng có các ảo tưởng về nó. Trong nghiên cứu thị trường thì KTL chỉ là một công cụ rất nhỏ. Nếu bạn tiếp cận NCTT chỉ thông qua KTL thì bạn sẽ có cái nhìn thiên lệch về thị trường, các kết luận và các quyết định thị trường sẽ bị méo mó.
2. Kinh tế lượng là một công cụ thống kê nằm trong thống kê suy diễn, về mặt nghiên cứu định lượng (trong NCTT) chúng ta cần phải sử dụng rất nhiều công cụ trong thống kê suy diễn như: các loại kiểm định, phân tích phương sai, phân tích nhân tố, phân tích sống sót, phân tích cụm, chuỗi thời gian…Các công cụ này có thể sử dụng rời rạc hoặc kết hợp với nhau tuỳ vào từng tình huống nghiên cứu. Do vậy mình khuyến nghị rằng, nếu bạn muốn thông qua kinh tế lượng để tìm hiểu về lĩnh vực NCTT thì bạn cũng rất cần tìm hiểu những công cụ thống kê khác đã có những ứng dụng quan trọng như thế nào.
3. Việc nghiên cứu thị trường phần lớn không bắt đầu từ toán (định lượng) mà là từ việc tìm hiểu những biến cố và nguyên nhân có thể xảy ra các biến cố đó…Tức là bạn cần phải biết các phương pháp và công cụ nghiên cứu định tính trước, ví dụ: nghiên cứu tư liệu, phỏng vấn sâu, phỏng vấn nhóm, nghiên cứu chuyên gia…Qua đó việc nghiên cứu của bạn mới chính xác hơn, ngoài ra bạn cũng có thể biết được những nghiên cứu mà bạn đọc có thể tin cậy ở mức độ nào.
4. Về mô hình kinh tế lượng mà bạn tiếp xúc trong nghiên cứu của thầy Nhật và cô Phượng, đó là mô hình Ordered Choice. Trong KTL người ta phân chia tổng quát thành hai loại hồi quy: Hồi quy định lượng và Hồi quy định tính. Hồi quy định lượng là mô hình hồi quy trong đó biến phụ thuộc là một biến định lượng trong khi đó hồi quy định tính thì biến phụ thuộc là một biến định tính. Mô hình mà bạn tiếp xúc phía trên thuộc về hồi quy định tính. Trong hồi quy định tính, bạn sẽ gặp những mô hình khác “cực mạnh” và ứng dụng rất nhiều trong thực tế như là: Probit, Binary logistic, Multinominal Logistic. Việc tìm hiểu và chạy những mô hình này rất phức tạp (đặc biệt là Multinominal logistic), riêng với mô hình Ordered Choice phía trên thì bạn không thể thông qua nghiên cứu của thầy Nhật và cô Phượng để hiểu được bạn cần đọc sách chuyên khảo (theo ý kiến của cá nhân mình và một vài người bạn thị việc thầy chạy mô hình và giải thích mô hình Ordered choice như thế là chưa chính xác, điều này có thể do sự nhầm lẫn trong tìm hiểu hành vi (trong nghiên cứu định tính) và ứng dụng nghiên cứu hành vi trong bảng câu hỏi cũng như vấn đề chọn mẫu nghiên cứu…)
5. Về vấn đề bảng câu hỏi. Đại đa số khi bước đầu muốn tìm hiểu về bảng câu hỏi đều hỏi câu hỏi như bạn. Đó là câu hỏi đúng với chính mình nhưng lại sai về hướng tiếp cận. Từ cái sai này sẽ dẫn đến những ngộ nhận và sai lầm hết sức đáng tiếc khác. Để có thể thiết kế được bảng câu hỏi và sử dụng được nó trong nghiên cứu và ra được kết quả có ý nghĩa (mình nhấn mạnh cụm từ “có ý nghĩa” vì rất nhiều các nghiên cứu có sử dụng bảng câu hỏi, khi kiểm tra lại bảng câu hỏi trong nghiên cứu đó thì nó rất “chuối” và không thể tưởng tượng được) bạn cần (phải) có các kiến thức về các lĩnh vực sau:
+ Các lý thuyết nền tảng về vấn đề nghiên cứu (lý thuyết Marketing, quản trị, kinh tế học, xã hội học…)
+ Nghiên cứu khoa học, nghiên cứu ở các chuyên ngành hẹp hơn (nghiên cứu thị trường, nghiên cứu xã hội…)
+ Toán thống kê.
+ Phần mềm thống kê: Excel, Eview, SPSS, AMOS (phần mềm phân tích cấu trúc tuyến tính). Việc phân tích bảng câu hỏi thường được mã hoá trên excel và phân tích trên SPSS (đây là phần mềm rất mạnh và phổ biến trên thế giới, hiện nay đã có phiên bản 16.0 - nó còn được gọi là phần mềm thống kê thế hệ thứ nhất)). Phần mềm AMOS thường dùng để phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính SEM (structural equation moddelling) (nó còn được gọi là phần mềm thống kê thế hệ thứ hai). Trước hết hãy biết cách mã hoá số liệu từ bảng câu hỏi và học cách sử dụng phần mềm thống kê.
+ Nghiên cứu về các điển cứu, các nghiên cứu thị trường từ những tạp chí, những công trình nghiên cứu, những công bố từ các công ty nghiên cứu thị trường. Điều này rất quan trọng, vì bạn sẽ học tập thêm được cách nghiên cứu đúng hoặc chuẩn hoá về một số lĩnh vực (đo lường thị phần, đo lường sức mạnh thương hiệu, nghiên cứu sự hài lòng, nghiên cứu kênh phân phối, nghiên cứu hành vi lựa chọn, hành vi tiêu dùng…)
(Do bài viết dài nên mình sẽ không nói tại sao bạn phải biết những vấn đề đó và nếu không biết thì điều gì sẽ xảy ra cho bảng câu hỏi của bạn và nghiên cứu của bạn)
Những kiến thức trên được sắp xếp theo thứ tự, tức là bạn phải biết theo trình tự kiến thức được nêu ra.
Dưới đây là những quyển sách bạn có thể cần:
0. Nền tảng kíên thức cơ bản: Kinh tế học, Marketing căn bản, Quản trị marketing...
1.Nghiên cứu khoa học: Phương pháp nghiên cứu khoa học của Vũ Cao Đàm và nhiều cuấn sách tương tự của các tác giả khác. Bạn có thể mượn tại thư viện trường hoặc TVTT.
2. Nghiên cứu thị trường: Bạn có thể tìm hiểu các cuấn sách của các tác giả Lê Thế Giới, Lê Đình Thọ, Nguyễn huy Khiêm, David. Trong đó có một cuấn đáng chú ý là Marketing Research trong thư viện trung tâm. Cũng trong lĩnh vực này, khi ở một trình độ nâng cao bạn có thể tìm đọc cuấn “Nghiên cứu khoa học Marketing” của Nguyễn Đình Thọ và Nguyễn Thị Mai Trang (có trong thư viện trung tâm).
3. Phương pháp đánh giá và đo lường trong nghiên cứu xã hội của viện nghiên cứu con người, đây là cuấn sách rất hay, giúp bạn rất nhiều trong việc thiết kế bảng câu hỏi, nó hơi khó đọc, đòi hỏi bạn phải có nền tảng cơ bản về nghiên cứu và bảng câu hỏi. Nó có trong TVTT. Bạn cũng có thể đọc một số quyển sách khác như Tools in Social research, Social Research…cũng có tại TVTT, thông qua những quyển sách đó bạn sẽ thấy sự chuyên nghiệp trong thiết kế bảng câu hỏi, cũng như tìm kiếm được những kiến thức nghiên cứu rất bổ ích.
4. Toán thống kê: Bạn có thể tìm cuấn “Thống kê ứng dụng trong nghiên cứu kinh tế” của Hoàng Trọng và Chu Nguyễn Mộng Ngọc, xác suất và thống kê toán của Khoa điều khiển toán học (nếu mình nhớ không nhầm) trường ĐH Kinh tế TPHCM. Đây là hai cuấn đáng đọc.
5. Kinh tế lượng: bạn nên tìm sách của Ramanathan nếu chỉ nghiên cứu về hồi quy định lượng (có trong TVTT). Nếu muốn tìm hiểu về hồi quy định tính thì bạn nên đọc “Kinh tế lượng nâng cao” (ĐH Kinh tế, có trong TVTT), và những sách ở mục 6 dưới đây.
6. Các phần mềm thống kê: Phần mềm SPSS 16.0 có bán tại các tiệm đĩa (mình hiện đang dùng phiên bản này), sách hướng dẫn sử dụng SPSS của Hoàng Trọng (phân tích số liệu với SPSS), hoặc cao cấp hơn là của GS.TS Hồ Đăng Phúc (Viện toán học). Bạn phải sử dụng những hướng dẫn trong những quyển sách này và trong mục Help của SPSS thì mới phân tích bảng câu hỏi được. Ngoài ra bạn muốn hiểu về các mô hình hồi quy định tính thì không có cách nào khác hơn là phải sử dụng hai quyển sách đó và phần Help. Khi sử dụng thành thạo SPSS, bạn hãy nghĩ đễn AMOS, không cần sử dụng EVIEW, chỉ sử dụng Excel khi mã hoá (không dùng trong phân tích)
Bạn thấy đấy, kiến thức rất rộng lớn. Mình viết như vậy là để bạn có thể cân nhắc xem, có nên đi vào nghiên cứu vấn đề đó hay không, tránh trường hợp nghiên cứu vấn đề nửa vời (như việc học hiện nay) vừa lãng phí thời gian vừa không được nhiều kết quả như ý muốn, và tệ hơn là dẫn đến nhiều ngộ nhận về các kết cục của thị trường thông qua các nghiên cứu của mình và của người khác.
Nếu như bạn muốn có trao đổi gì hơn thì xin tiếp tục. Riêng về phần kinh tế lượng, nếu như bạn cần bộ số liệu (từ những nghiên cứu chính thức) để chạy những mô hình hồi quy định tính và định lượng thì mình có thể cung cấp cho bạn, đây là những mô hình chạy thành công (kể cả những mô hình rất phức tạp như là Multinominal logistic) dựa vào bộ số liệu của những nghiên cứu cá nhân hoặc nhóm, hoặc từ một số nguồn tin cậy khác. Bạn có thể chạy chúng nhưng để hiểu chúng thì bạn cần phải qua tất cả 6 đề mục kiến thức mà mình khuyến nghị.Chào bạn.
1. Kinh tế lượng không phải là chìa khoá vạn năng, đừng có các ảo tưởng về nó. Trong nghiên cứu thị trường thì KTL chỉ là một công cụ rất nhỏ. Nếu bạn tiếp cận NCTT chỉ thông qua KTL thì bạn sẽ có cái nhìn thiên lệch về thị trường, các kết luận và các quyết định thị trường sẽ bị méo mó.
2. Kinh tế lượng là một công cụ thống kê nằm trong thống kê suy diễn, về mặt nghiên cứu định lượng (trong NCTT) chúng ta cần phải sử dụng rất nhiều công cụ trong thống kê suy diễn như: các loại kiểm định, phân tích phương sai, phân tích nhân tố, phân tích sống sót, phân tích cụm, chuỗi thời gian…Các công cụ này có thể sử dụng rời rạc hoặc kết hợp với nhau tuỳ vào từng tình huống nghiên cứu. Do vậy mình khuyến nghị rằng, nếu bạn muốn thông qua kinh tế lượng để tìm hiểu về lĩnh vực NCTT thì bạn cũng rất cần tìm hiểu những công cụ thống kê khác đã có những ứng dụng quan trọng như thế nào.
3. Việc nghiên cứu thị trường phần lớn không bắt đầu từ toán (định lượng) mà là từ việc tìm hiểu những biến cố và nguyên nhân có thể xảy ra các biến cố đó…Tức là bạn cần phải biết các phương pháp và công cụ nghiên cứu định tính trước, ví dụ: nghiên cứu tư liệu, phỏng vấn sâu, phỏng vấn nhóm, nghiên cứu chuyên gia…Qua đó việc nghiên cứu của bạn mới chính xác hơn, ngoài ra bạn cũng có thể biết được những nghiên cứu mà bạn đọc có thể tin cậy ở mức độ nào.
4. Về mô hình kinh tế lượng mà bạn tiếp xúc trong nghiên cứu của thầy Nhật và cô Phượng, đó là mô hình Ordered Choice. Trong KTL người ta phân chia tổng quát thành hai loại hồi quy: Hồi quy định lượng và Hồi quy định tính. Hồi quy định lượng là mô hình hồi quy trong đó biến phụ thuộc là một biến định lượng trong khi đó hồi quy định tính thì biến phụ thuộc là một biến định tính. Mô hình mà bạn tiếp xúc phía trên thuộc về hồi quy định tính. Trong hồi quy định tính, bạn sẽ gặp những mô hình khác “cực mạnh” và ứng dụng rất nhiều trong thực tế như là: Probit, Binary logistic, Multinominal Logistic. Việc tìm hiểu và chạy những mô hình này rất phức tạp (đặc biệt là Multinominal logistic), riêng với mô hình Ordered Choice phía trên thì bạn không thể thông qua nghiên cứu của thầy Nhật và cô Phượng để hiểu được bạn cần đọc sách chuyên khảo (theo ý kiến của cá nhân mình và một vài người bạn thị việc thầy chạy mô hình và giải thích mô hình Ordered choice như thế là chưa chính xác, điều này có thể do sự nhầm lẫn trong tìm hiểu hành vi (trong nghiên cứu định tính) và ứng dụng nghiên cứu hành vi trong bảng câu hỏi cũng như vấn đề chọn mẫu nghiên cứu…)
5. Về vấn đề bảng câu hỏi. Đại đa số khi bước đầu muốn tìm hiểu về bảng câu hỏi đều hỏi câu hỏi như bạn. Đó là câu hỏi đúng với chính mình nhưng lại sai về hướng tiếp cận. Từ cái sai này sẽ dẫn đến những ngộ nhận và sai lầm hết sức đáng tiếc khác. Để có thể thiết kế được bảng câu hỏi và sử dụng được nó trong nghiên cứu và ra được kết quả có ý nghĩa (mình nhấn mạnh cụm từ “có ý nghĩa” vì rất nhiều các nghiên cứu có sử dụng bảng câu hỏi, khi kiểm tra lại bảng câu hỏi trong nghiên cứu đó thì nó rất “chuối” và không thể tưởng tượng được) bạn cần (phải) có các kiến thức về các lĩnh vực sau:
+ Các lý thuyết nền tảng về vấn đề nghiên cứu (lý thuyết Marketing, quản trị, kinh tế học, xã hội học…)
+ Nghiên cứu khoa học, nghiên cứu ở các chuyên ngành hẹp hơn (nghiên cứu thị trường, nghiên cứu xã hội…)
+ Toán thống kê.
+ Phần mềm thống kê: Excel, Eview, SPSS, AMOS (phần mềm phân tích cấu trúc tuyến tính). Việc phân tích bảng câu hỏi thường được mã hoá trên excel và phân tích trên SPSS (đây là phần mềm rất mạnh và phổ biến trên thế giới, hiện nay đã có phiên bản 16.0 - nó còn được gọi là phần mềm thống kê thế hệ thứ nhất)). Phần mềm AMOS thường dùng để phân tích mô hình cấu trúc tuyến tính SEM (structural equation moddelling) (nó còn được gọi là phần mềm thống kê thế hệ thứ hai). Trước hết hãy biết cách mã hoá số liệu từ bảng câu hỏi và học cách sử dụng phần mềm thống kê.
+ Nghiên cứu về các điển cứu, các nghiên cứu thị trường từ những tạp chí, những công trình nghiên cứu, những công bố từ các công ty nghiên cứu thị trường. Điều này rất quan trọng, vì bạn sẽ học tập thêm được cách nghiên cứu đúng hoặc chuẩn hoá về một số lĩnh vực (đo lường thị phần, đo lường sức mạnh thương hiệu, nghiên cứu sự hài lòng, nghiên cứu kênh phân phối, nghiên cứu hành vi lựa chọn, hành vi tiêu dùng…)
(Do bài viết dài nên mình sẽ không nói tại sao bạn phải biết những vấn đề đó và nếu không biết thì điều gì sẽ xảy ra cho bảng câu hỏi của bạn và nghiên cứu của bạn)
Những kiến thức trên được sắp xếp theo thứ tự, tức là bạn phải biết theo trình tự kiến thức được nêu ra.
Dưới đây là những quyển sách bạn có thể cần:
0. Nền tảng kíên thức cơ bản: Kinh tế học, Marketing căn bản, Quản trị marketing...
1.Nghiên cứu khoa học: Phương pháp nghiên cứu khoa học của Vũ Cao Đàm và nhiều cuấn sách tương tự của các tác giả khác. Bạn có thể mượn tại thư viện trường hoặc TVTT.
2. Nghiên cứu thị trường: Bạn có thể tìm hiểu các cuấn sách của các tác giả Lê Thế Giới, Lê Đình Thọ, Nguyễn huy Khiêm, David. Trong đó có một cuấn đáng chú ý là Marketing Research trong thư viện trung tâm. Cũng trong lĩnh vực này, khi ở một trình độ nâng cao bạn có thể tìm đọc cuấn “Nghiên cứu khoa học Marketing” của Nguyễn Đình Thọ và Nguyễn Thị Mai Trang (có trong thư viện trung tâm).
3. Phương pháp đánh giá và đo lường trong nghiên cứu xã hội của viện nghiên cứu con người, đây là cuấn sách rất hay, giúp bạn rất nhiều trong việc thiết kế bảng câu hỏi, nó hơi khó đọc, đòi hỏi bạn phải có nền tảng cơ bản về nghiên cứu và bảng câu hỏi. Nó có trong TVTT. Bạn cũng có thể đọc một số quyển sách khác như Tools in Social research, Social Research…cũng có tại TVTT, thông qua những quyển sách đó bạn sẽ thấy sự chuyên nghiệp trong thiết kế bảng câu hỏi, cũng như tìm kiếm được những kiến thức nghiên cứu rất bổ ích.
4. Toán thống kê: Bạn có thể tìm cuấn “Thống kê ứng dụng trong nghiên cứu kinh tế” của Hoàng Trọng và Chu Nguyễn Mộng Ngọc, xác suất và thống kê toán của Khoa điều khiển toán học (nếu mình nhớ không nhầm) trường ĐH Kinh tế TPHCM. Đây là hai cuấn đáng đọc.
5. Kinh tế lượng: bạn nên tìm sách của Ramanathan nếu chỉ nghiên cứu về hồi quy định lượng (có trong TVTT). Nếu muốn tìm hiểu về hồi quy định tính thì bạn nên đọc “Kinh tế lượng nâng cao” (ĐH Kinh tế, có trong TVTT), và những sách ở mục 6 dưới đây.
6. Các phần mềm thống kê: Phần mềm SPSS 16.0 có bán tại các tiệm đĩa (mình hiện đang dùng phiên bản này), sách hướng dẫn sử dụng SPSS của Hoàng Trọng (phân tích số liệu với SPSS), hoặc cao cấp hơn là của GS.TS Hồ Đăng Phúc (Viện toán học). Bạn phải sử dụng những hướng dẫn trong những quyển sách này và trong mục Help của SPSS thì mới phân tích bảng câu hỏi được. Ngoài ra bạn muốn hiểu về các mô hình hồi quy định tính thì không có cách nào khác hơn là phải sử dụng hai quyển sách đó và phần Help. Khi sử dụng thành thạo SPSS, bạn hãy nghĩ đễn AMOS, không cần sử dụng EVIEW, chỉ sử dụng Excel khi mã hoá (không dùng trong phân tích)
Bạn thấy đấy, kiến thức rất rộng lớn. Mình viết như vậy là để bạn có thể cân nhắc xem, có nên đi vào nghiên cứu vấn đề đó hay không, tránh trường hợp nghiên cứu vấn đề nửa vời (như việc học hiện nay) vừa lãng phí thời gian vừa không được nhiều kết quả như ý muốn, và tệ hơn là dẫn đến nhiều ngộ nhận về các kết cục của thị trường thông qua các nghiên cứu của mình và của người khác.
Nếu như bạn muốn có trao đổi gì hơn thì xin tiếp tục. Riêng về phần kinh tế lượng, nếu như bạn cần bộ số liệu (từ những nghiên cứu chính thức) để chạy những mô hình hồi quy định tính và định lượng thì mình có thể cung cấp cho bạn, đây là những mô hình chạy thành công (kể cả những mô hình rất phức tạp như là Multinominal logistic) dựa vào bộ số liệu của những nghiên cứu cá nhân hoặc nhóm, hoặc từ một số nguồn tin cậy khác. Bạn có thể chạy chúng nhưng để hiểu chúng thì bạn cần phải qua tất cả 6 đề mục kiến thức mà mình khuyến nghị.Chào bạn.
